moedermelk bewaren

Moedermelk Bewaren en opwarmen

Evi Heurckmans

0 comments

In deze blog vertel ik je graag wat meer over het bewaren en opwarmen van moedermelk. Op internet is namelijk veel tegenstrijdige informatie te vinden met uiteenlopende schema’s. Het is dan ook niet evident om er achter te komen hoe je moedermelk nu correct bewaart en opwarmt.

Graag help ik je op weg, in deze blog lees je het volgende:

  • Welke materialen gebruik ik best?
  • Hoe zit het moedermelk bewaartijden?
  • Combineren van bewaartijden en de voedingswaarde
  • Nieuw onderzoek
  • Tips over voor het bewaren van moedermelk 
  • Moedermelk opwarmen

 

Moedermelk bewaren: welke materialen?

De beste keuze om moedermelk te bewaren is om te kiezen voor afsluitbare zakjes, flesjes (glas of hard plastic) of afsluitbare bakjes die hier speciaal voor ontworpen zijn. Gebruik geen boterhamzakjes of ijsblokzakjes [1] (deze kunnen voor een chemische reactie zorgen met je melk, hierdoor kunnen er dan microscopisch kleine plastic deeltjes vrijkomen). Ga steeds na of de flesjes die je gebruikt steeds BPA vrij zijn, zoals deze van Lansinoh (BPA is in babyflesjes zelfs verboden).

 

 Moedermelk bewaren


Hoe zit het met de Moedermelk bewaartijden?

La Leche League Nederland stelde onderstaand schema op:

 

Kamertemperatuur

Koelkast

Diepvriezer

Vers gekolfde moedermelk

8 uur

8 dagen

12 maanden

Ingevroren en ontdooid

Zo snel mogelijk

24 uur

 

 

Combineren van bewaartijden & voedingswaarde

Bovenstaand schema is een handige richtlijn, maar in de praktijk blijkt dat er vaak combinaties naar voren komen. Veel gestelde vragen gaan dan ook over de combinaties van bewaartijden. Dit combineren noemt men ook wel ‘stapelen’[2]: mag ik bijvoorbeeld mijn melk 6 uur op kamertemperatuur bewaren, vervolgens 6 dagen in de koelkast en uiteindelijk invriezen?

Moedermelk is enorm sterk en is heel goed houdbaar, het heeft namelijk een ingebouwde bescherming tegen bacteriën en andere infectueuze stofjes. [3] Daarom zijn de bewaartijden ook steeds langer dan andere soorten melk. De voedingswaarde van de moedermelk die wordt ingevroren gaat wel iets achteruit.

Echter blijft moedermelk kunstvoeding ruimschoots overtreffen betreffende de voedingswaarde. Moedermelk bevat namelijk levende cellen en is daarom een levende vloeistof, dit in tegenstelling tot bewerkte melk. [4]

In deze gevallen zal de kwaliteit van de moedermelk wel iets achteruit gaan (desondanks nog vele male beter als kunstvoeding) doch zal de melk niet snel bederven (bacteriologisch). Het gehalte aan specifieke en beschermende stoffen zal dan iets minder zijn [5], doch blijft het nog steeds de beste voeding. Indien je twijfelt duidt deze melk dan aan met kruisje op de fles en pasteuriseer deze voordat je deze geeft om zeker te zijn. Indien de melk bedorven is, zal je dit bovendien zelf ruiken en gaat je kindje deze ook weigeren. Stapelen kun je best beter voorkomen om aan de veilige kant te blijven. Indien je echter kunt kiezen tussen stapelen of weggooien kun je met bovenstaande rekening houden.

Na het ontdooien kun je de moedermelk niet opnieuw invriezen. Bovenstaande geldt bovendien enkel voor gezonde baby’s. Indien je een prematuur hebt of een ziek kindje gelden strengere richtlijnen. Volg hierin ook steeds de richtlijnen van het ziekenhuis. 

 

Moedermelk bewaren 

 

Nieuw onderzoek bewaartijden

Bovenstaande richtlijnen zijn eerder aan de voorzichtige kant. Er zijn namelijk weinig onderzoeken gedaan rond de bewaartijden van afgekolfde melk, waardoor de richtlijnen ook zo uiteenlopend zijn. Volg ook steeds je gezond verstand, bovendien gaat je kindje de melk ook weigeren indien de melk bedorven is.

Recent zijn er nieuwe inzichten verkregen via een nieuw onderzoek waarbij bacterietellingen gedaan zijn onder niet extra hygiënische of speciale laboratoriumomstandigheden. In deze, meer of minder gewoon huiselijke omstandigheden, werd de bacteriologische situatie gemeten in vers gekolfde moedermelk die op verschillende manieren werd bewaard en verwarmd.[6] Hieruit blijkt dat moedermelk – op verschillende manieren bewaard- slechts heel moeilijk bederft:

  • Vers gekolfde melk blijft minstens 24u goed op kamertemperatuur.
  • Na invriezen blijft de ontdooide moedermelk op 20 graden zelfs 48u veilig voor consumptie.
  • Vers gekolfde moedermelk blijft tot 29 dagen veilig in de koelkast en 24u op kamertemperatuur.

 

Nieuwe onderzoek

KamerT

Koelkast

Diepvriezer

Na opwarmen

Vers gekolfde moedermelk

24 uur

29 dagen

Onbeperkt

24 uur

Ingevroren en ontdooid

48 uur

72 uur

 

 


 

Tips voor het bewaren van moedermelk:

  • Het bewaren/invriezen en geven van moedermelk is vooruit plannen. Bedenk steeds wanneer je welke voeding wil geven en zorg ervoor dat deze klaarstaat (op tijd laten ontdooien). Wil je de afgekolfde melk de volgende voeding al geven, dan kun je deze gerust op kamertemperatuur laten staan.
  • Wanneer je de afgekolfde moedermelk pas over enkele dagen kunt geven bewaar je deze achteraan in de koelkast, hier zijn er minder temperatuurschommelingen.
  • Melk die je pas over enkele weken nodig gaat hebben, vries je best direct in.
  • Wanneer je vers afgekolfde melk wil invriezen laat deze dan eerst afkoelen in de koelkast. Nadien kun je deze invriezen (bij voorkeur binnen de 48 uur).
  • Schrijf altijd op je zakje de datum en hoeveelheid erin zit. Op een flesje kan je een plakker kleven (TIP: Leg je zakje op de keukenweegschaal voor de juiste hoeveelheid).
  • Knijp de lucht uit het zakje voor het invriezen.
  • Gooi nooit zomaar melk weg wanneer je denkt dat deze niet meer goed is. Je kunt deze nog altijd pasteuriseren of gebruiken voor een badje, jouw baby’tje zal een zachte huid krijgen. Lees deze interessante blog maar eens over een melkbad voor baby’s: https://www.mamascrapelle.nl/een-melkbad-voor-baby/.
  • Wanneer je kindje zijn flesje met vers afgekolfde melk (niet uit de vriezer) niet volledig heeft opgedronken, kan je de rest van de melk terug bewaren in de koelkast tot de volgende voeding. Geef deze voeding dezelfde dag nog. In het speeksel van je kindje zitten bacteriën. Deze zorgen ervoor dat de melk minder lang houdbaar is. [7]
  • Kleine porties afgekolfde melk kunnen voor het invriezen samen worden gevoegd, zodat je steeds een volledige voeding tegelijk kunt invriezen.
  • Afgekoelde melk kan ook aan bevroren melk toegevoegd worden om aan de gewenste hoeveelheid te komen, maar enkel indien de hoeveelheid ingevroren melk groter is dan de toegevoegde melk. [8]
  • Vries enkele kleinere porties in: zo verspil je geen melk indien je maar een klein beetje (extra) nodig hebt.

Hierbij een korte video voor het gebruiken van plastic zakjes:

https://www.youtube.com/watch?v=YMXMENF_vSM 

  

Moedermelk opwarmen

Net zoals het afkolven en het bewaren van moedermelk is het correct opwarmen essentieel. Het opwarmen gebeurt steeds best tot net onder lichaamstemperatuur of kamertemperatuur (veel kinderen vinden dit ook prima).

Afhankelijk van hoe snel je de moedermelk nodig hebt, kun je kiezen hoe je melk opwarmt. Hier staan verschillende manieren voor:

  • Opwarmen met een flessenwarmer of in een bakje of kan met warm water (au-bain-marie). Gebruik hiervoor warm water uit de kraan (geen kokend water). Met deze methode zorg je voor een gelijkmatige opwarming en behoudt van alle voedingsstoffen. Sommige flessenwarmers warmen te snel op en kunnen hierdoor hotspots veroorzaken, let hier extra op.
  • Recent onderzoek toont aan dat een microgolfoven/magnetron ook gebruikt kan worden. [9] Het gebruik hiervan werd vooralsnog steeds afgeraden omdat een microgolfoven/magnetron de melk niet gelijkmatig opwarmt, waardoor sommige delen veel warmer zijn en je baby zich kan verbranden. Bovendien zouden er door deze opwarming ook voedingsstoffen verloren gaan (door het creëren van zogenaamde hotspots). Hoe trager de opwarming en gelijkmatiger, hoe minder voedingsstoffen er verloren gaan. Het nieuwe onderzoek toont echter aan dat vooral de temperatuur van belang is, waardoor deze methode ook gebruikt kan worden. Echter, dit komt wel met belangrijke voorwaarden: Zwenk de melk halverwege en op het einde zodat de melk gelijkmatiger opgewarmd wordt. In praktijk is dit misschien moeilijker (de ouders zullen dit doen, de oppas/verzorger ook?), men moet ook de melk eruit halen en de microgolfoven/magnetron steeds opnieuw openen/opzetten en men mag het niet vergeten. Bovendien controleer je niet zo makkelijk de temperatuur (stopzetten + openen deur magnetron) in vergelijking met een flessenwarmer of bakje met warm water.
  • Als je voldoende tijd op voorhand bent kun je de melk uit de koelkast gewoon laten opwarmen op kamertemperatuur (2 uur ongeveer). Bij een kleine hoeveelheid is dit slechts een uur.
  • Je kunt er ook voor kiezen om de melk tegen je lichaam te laten opwarmen. Een bewaarzakje (zoals hierboven omschreven) kun je eenvoudig onder je shirt stoppen of in je beha.


Tips voor het bewaren:

  • Voorkom verspilling: warm steeds kleine hoeveelheden op.
  • Gebruik steeds de oudste melk uit de vriezer eerst zodat je voorkomt dat het over de houdbaarheidsdatum gaat.
  • Bij ziekte van moeder/kindje dien kun je best verse melk geven, deze zit vol met specifieke antistoffen die je baby natuurlijk goed kan gebruiken.


Bronnen


[1]  Kleintjes & Van Veldhuizen, Het nieuwe Borstvoeding Boek, 2018, p. 176

[2]  Kleintjes & Van Veldhuizen, Het nieuwe Borstvoeding Boek, 2018, p. 175.

[3]  Kleintjes & Van Veldhuizen, Het nieuwe Borstvoeding Boek, 2018, p. 174.

[4]  Kleintjes & Van Veldhuizen, Het nieuwe Borstvoeding Boek, 2018, p. 176, https://eurolac.net/moedermelk-bewaren/.

[5] Kleintjes & Van Veldhuizen, Het nieuwe Borstvoeding Boek, 2018, p. 175.

[6] Borstvoedingsorganisatie La Leche League, Borstvoeding handleiding voor de zorgverlener, 2021, p.135., https://eurolac.net/moedermelk-bewaren/.

[8] Borstvoedingsorganisatie La Leche League, Borstvoeding handleiding voor de zorgverlener, 2021, p.135.


Reacties

No comments

Reageer op deze blog
Je emailadres wordt niet gedeeld. 
Recente blogartikels
Top tien borstkolven
Top tien borstkolven I Borstkolf kiezen
Clusterkolven Powerkolven
Clusterkolven of powerkolven: zo boost je je melkproductie!
pijnlijke tepels
Pijnlijke Tepels borstvoeding & kolven
Reinigen borstkolf
Borstkolf reinigen: hoe doe je dat?